لُغت های ماه مُحرّم دارابکلا

لُغت های ماه مُحرّم دارابکلا

به نام خدا. فرهنگ لغت دارابکلا. به مناسبت ماه  مُحرّم _که برای دارابکلایی ها ماهی بسیارحُزن انگیز و خاطره آمیز است_ 28 لُغت مرسوم این ماه دوست داشتنی را _که در درون تکیه و دستۀ عزاداری ها رایج است_ مختصر شرح می کنم:

1- یزید بُد: چکمۀ بلند و سفید و قرمزِ شمر بن ذی الجوشن را می گویند.

2- سِیو جِمه: پیراهن مشکی زنجیرزنی و سینه زنی را می گویند.

3- عَشیر (اَشیر): روضۀ تکیه. عشیر یعنی دهه. اشیر یعنی وعظ و اشاره.

4- تکّه پَلی جمع بَووشین: یعنی پیش تکیه جمع شوید، می خواهیم عزاداری کنیم.

5- قن کَلو: حبّۀ قند چای که در تکیه گویا برای همه یک مزّۀ خاصی داره.

6- مِلّاپول: پولِ اُجرت روحانی روضه خوانِ تکیه که مردم به نیّت عزای حسینی می دهند.

7- دَگش نکانین: یعنی کفش و زنجیر همدیگر را عوضی نپوشید و نگیرید.
8- پِخونی: جواب دادم سینه زنی نوحه خوان را می گویند.
9- دَییل: ساقی می گه قند را دَییل یعنی چنگ نزنید یکی یک بگیرین تا به همه برسه.
10- جمبوله نَووشین: یعنی دستۀ زنجیرزن یکجا هجوم نیاورند، منظّم در ردیف خود باشند.
11- دسّه بشکسّه: یعنی عزاداری دسته ها پایان گرفت.
12- پِلاخاری: یعنی نذری پُلوی روز هفتم و نهم محرم دو روستای مُرسم و اوسا.
13- شاه سلامٌ علیک، آقا سلامٌ علیک: اَدای احترام عزادارها به امامزاده باقر و امامزاده جعفر.
14- لال پلا: نذری پُلو شب هفتم و تاسوعا درون تکیه که قاشق به قاشق برا شفا می برند.
15- چِمر: صدای خیلی بلند و گوشخراش را می گویند.
16- بِرمه: اشک و گریه برای امام حسین (ع).
17- تِقک: بُغض فروخفتۀ یکباره ترکیدۀ عزادارها در حین زنجیرزنی و ذکر مصیبت و عزا.
18- پَکر: حالت تَباکی و ادب و غمناکی مردم دارابکلا در طول ایام محرم خصوصاً روز عاشورا.
19- پامنبری: گریززدن یک مرثیه خوان در وسط ذکر مصیبت روحانی روضه خوان در تکیه.
20- باکّله پَته: باقلای داغ کُلک (=گلپَرزده) ی شب عاشورا برای عزادارها.
21- تِلنگه: مصیبت آهنگین روحانی روضه خوان تکیه.
22- گَت تر جواب هادین: جواب سینه زنی و زنجیرزنی را بلندتر و رساتر بدهید.
23- تساپه لینگ: درآوردن کفش و جوراب عزادارها از مزار تا تکیه پیش در روز عاشورا.
24- کَلُش جا: جاکفشی تکیه.
25- تُش هادین: یعنی محکم سینه بزنید و جوشی بگیرین.
26- رِقاضی نیگنین: هر کس را نذارید دستور بده و رسم تازه باب بکنه.
27- یک یاعلی بلند یاعلی؛ یاعلی یاعلی یاعلی: این را می گویند تا روضه خوان منبر برود.28: اهل عزای «شاه دین» خوش آمدین خوش آمدین: دستۀ اوسا وقتی شب عاشورا به دارابکلا رسید دستۀ مستقبِل پیشوازکننده، این را به آنان می گویند. (قلم قم QQom دامنه دوّم)

قم: دامنه. التماس دعا